Nowe badania ujawniają, że wyrostek robaczkowy, z pomocą komórek układu odpornościowego, odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu zdrowego układu pokarmowego. Odkrycia te wspierają teorię mówiącą o tym, że wyrostek robaczkowy nie jest tak do końca szczątkowym ani zbędnym narządem.
Zespół badawczy Gabrielle Belz z Walter and Eliza Hall Institute w Melbourne, we współpracy z grupą Erica Viviera z Centre d’Immunologie de Marseille-Luminy we Francji, odkrył, że komórki odporności wrodzonej (ang. innate lymphoid cells, ILCs) mają zasadnicze znaczenie w ochronie przed zakażeniami bakteryjnymi, szczególnie w przypadku zaburzeń lub niedoborów odporności.
ILCs, zapobiegając uszkodzeniu oraz stanom zapalnym wywołanym bakteriami, chronią w ten sposób wyrostek robaczkowy i pomagają mu odegrać ważną funkcję w organizmie – naturalnego rezerwuaru korzystnych mikrobów.
Zdaniem Gabrielle Belz, kierownika laboratorium w Instytucie Immunologii Molekularnej, uzyskane wyniki sugerują, że wyrostek robaczkowy zasługuje na większy kredyt zaufania, niż dano mu w przeszłości.
„W powszechnym przekonaniu traktujemy wyrostek robaczkowy jak kulę u nogi. Usunięcie tego organu jest jednym z najczęstszych zabiegów chirurgicznych wykonywanych w Australii – co roku podejmujemy się ponad 70 000 takich operacji. Jednak należałoby przemyśleć czy faktycznie nie ma on żadnego znaczenia dla naszego zdrowia”, zauważa Gabrielle Belz.
„Odkryliśmy, że ILCs mogą wspierać wyrostek robaczkowy w zasiedlaniu bakteriami pochodzącymi z naszego mikrobiomu. Zrównoważony mikrobiom jest niezbędny dla odtworzenia jego składu po niekorzystnych wydarzeniach takich jak np. zatrucie pokarmowe.”
Z wyników doświadczeń na gryzoniach wynika, że infekcje jelitowe mają swój początek w kątnicy (początkowa część jelita grubego, do którego uchodzi wyrostek robaczkowy oraz jelito cienkie; jest także skupiskiem komórek ILC3). U myszy zakażonych Citrobacter rodentium, po usunięciu komórek ILC3 zaobserwowano obkurczenie kątnicy i stan zapalny, oraz obecność różnych typów komórek odpornościowych ułożonych warstwowo.
“To ciekawe, że zaburzenie równowagi w komórkach odpornościowych wpływa na to co dzieje się w jelicie ślepym; podobny efekt może wystąpić również u ludzi. Sugeruje to, że usunięcie wyrostka robaczkowego nie zawsze będzie dla nas najlepszym rozwiązaniem,” mówi Belz.
Belz uważa, że zdrowy wyrostek może nawet uchronić przed skutkami nagłej redukcji jelitowej mikrobioty.
„W niektórych schorzeniach ludzie potrzebują ponownego zasiedlenia układu pokarmowego zdrowymi bakteriami poprzez transfer mikrobioty (przeszczep kału) – zabieg polegający na przeniesieniu bakterii jelitowych od zdrowej osoby do chorej. Nasze wyniki sugerują, że komórki ILCs mogą odgrywać istotną rolę w utrzymaniu integralności wyrostka”, dodaje.
„Okazuje się, że komórki ILCs są częścią wielowarstwowego ochronnego arsenału komórek odpornościowych, normalnie występujące u zdrowych osób. Więc nawet gdy jedna warstwa zostanie usunięta, organizm posiada dodatkowe „kopie zapasowe” pomagające zwalczyć infekcję.
U osób z obniżoną odpornością np. w trakcie leczenia raka, komórki te są zasadnicze dla obrony przed infekcjami bakteryjnymi w układzie pokarmowym. Jest to szczególnie ważne ponieważ ILCs są w stanie przetrwać w jelitach nawet podczas terapii, które zazwyczaj niszczą inne komórki immunologiczne.”
Belz już wcześniej wykazała, że dieta np. bogata w białka roślinne pochodzące z warzyw zielono-liściastych, może pomóc w produkcji ILCs. „ILCs znane są również ze swojej roli w chorobach alergicznych tj. astma, nieswoiste zapalenia jelit (ang. Inflammatory Bowel Diseases, IBD), łuszczyca. Dlatego ważne jest aby lepiej zrozumieć ich funkcje w jelitach oraz to w jaki sposób możemy manipulować ich populacją aby leczyć choroby i wspierać zdrowie.”
- Walter and Eliza Hall Institute. (2015, November 30). Immune cells make appendix ‚silent hero’ of digestive health.
- Rankin LC, Girard-Madoux MJ, Seillet C et al. Complementarity and redundancy of IL-22-producing innate lymphoid cells. Nat Immunol. 2016 Feb;17(2):179-86. doi: 10.1038/ni.3332.
- Randal Bollinger R, Barbas AS, Bush EL, Lin SS, Parker W. Biofilms in the large bowel suggest an apparent function of the human vermiform appendix. J Theor Biol. 2007 Dec 21;249(4):826-31.
- Obraz Elionas2 z Pixabay